วันผู้สูงอายุสากล (International Day of Older Persons) ตรงกับวันที่ 1 ตุลาคมของทุกปี ก่อตั้งขึ้นโดยองค์การสหประชาชาติ (UN) ซึ่งกำหนดขึ้นเป็นครั้งแรกในวันที่ 1 ต.ค. ค.ศ. 1991 (พ.ศ. 2534) เพราะเนื่องจากจำนวนประชากรผู้สูงอายุที่เพิ่มมากขึ้นทุกปี ทางองค์การสหประชาชาติได้คาดการณ์ว่า ในปี พ.ศ. 2568 จะมีประชากรที่อายุมากกว่า 60 ปี ถึง 1,200 ล้านคน ทั่วโลก และในปี พ.ศ. 2593 จะมีประชากรที่มีอายุมากกว่า 60 ปี ทั่วโลกถึงเกือบ 2,000 ล้านคน
แต่ทว่าในจำนวนผู้สูงอายุที่มากขึ้นนี้ กลับมีผู้สูงอายุอีกหลายคนที่ต้องอยู่อย่างโดดเดี่ยวและถูกทอดทิ้งโดยไม่เห็นคุณค่า โดยการก่อตั้งวันผู้สูงอายุสากลดังกล่าว มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความตระหนักถึงบทบาทและคุณค่าของผู้สูงอายุในสังคม รวมทั้งให้ความสำคัญกับสิทธิและความต้องการเฉพาะของพวกเขา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเสริมสร้างสังคมที่ทุกคนมีคุณค่าเท่าเทียมกัน
วันผู้สูงอายุสากลยังเป็นการส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนเห็นความสำคัญของการเตรียมความพร้อมในการดูแลผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในยุคที่โลกกำลังก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัย การตระหนักรู้ในเรื่องนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในการจัดการเรื่องสุขภาพ เศรษฐกิจ และการให้ความเคารพในสิทธิของผู้สูงอายุ เพื่อให้พวกเขามีคุณภาพชีวิตที่ดีและได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม
“ผู้สูงอายุ” มีความหมายว่า คือบุคคลที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปี ขึ้นไปทั้งชายและหญิง แบ่งเป็น 3 กลุ่มคือ
- ผู้สูงอายุตอนต้น (Young old) คือ บุคคลที่มีอายุ 60-69 ปี
- ผู้สูงอายุตอนกลาง (Middle old) คือ บุคคลที่มีอายุ 70-80 ปี
- ผู้สูงอายุตอนปลาย (Very old) คือ บุคคลที่มีอายุ 80 ปีขึ้นไป
ซึ่งในปี 2567 ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ (Aging Society) อย่างเต็มรูปแบบ เนื่องจากมีประชากรผู้สูงอายุ อายุ 60 ปีขึ้นไป คิดเป็น 1 ใน 5 หรือ 20 % ของจำนวนประชากรทั้งประเทศ หรือประมาณ 13 ล้านคน ของประชากรไทยทั้งประเทศประมาณ 66 ล้านกว่าคน
วันผู้สูงอายุเป็นโอกาสที่เราจะได้ทบทวนความสัมพันธ์กับผู้สูงอายุในครอบครัว การให้ความสำคัญกับท่านไม่ใช่แค่ทำในวันสำคัญเท่านั้น แต่ควรทำเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน เพราะการดูแลเอาใจใส่ผู้สูงอายุเปรียบเสมือนการรดน้ำต้นไม้ให้เติบโตงอกงาม เริ่มง่ายๆ การกระทำเล็กๆ น้อยๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น การพูดคุย การช่วยเหลือ หรือการให้กำลังใจ ก็สามารถสร้างความสุขให้กับผู้สูงอายุได้อย่างมาก
