เรื่องสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ ก็เป็นสิ่งสำคัญที่เราไม่ควรละเลย เพราะเมื่ออายุที่มากขึ้นระบบต่างๆภายในร่างกายย่อมเสื่อมถอย รวมไปถึงฟันและเนื้อเยื่อต่างๆภายในช่องปากเช่นกัน ดังนั้น ในบทความนี้เราจึงจะมาแนะนำเทคนิคในการรักษาสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุกันค่ะ
ปัญหาสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุที่พบบ่อยๆ มีดังนี้
1. ฟันผุ รากฟันผุ
เป็นอาการที่พบได้บริเวณคอฟันและรากฟัน ซึ่งเกิดจากการสูญเสียเนื้อเหงือกและกระดูกรองรับรากฟัน อีกทั้งภาวะปากแห้งยังกระตุ้นให้ฟันผุและรากฟันผุได้ง่ายกว่าปกติด้วย
2. เหงือกอักเสบ
ถ้าหากผู้สูงอายุทำความสะอาดปากและฟัน หรือฟันปลอมได้ไม่ดีพอ อาจจะทำให้เกิดการสะสมของคราบจุลินทรีย์ได้ นำไปสู่การสะสมของคราบหินปูนที่นำไปสู่โรคเหงือกอักเสบได้
3. แผลในช่องปาก
ด้วยความที่เนื้อเยื่อในช่องปากของผู้สูงอายุอ่อนแอมากกว่าปกติ จึงทำให้เกิดแผลในช่องปากได้ง่ายกว่าวัยอื่น
4. สูญเสียฟัน
เป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุดในวัยผู้สูงอายุ เป็นอาการที่เกิดขึ้นเป็นลำดับท้ายๆในกรณีที่ไม่สามารถรักษารากฟันหรือเหงือกอักเสบได้แล้ว ทำให้ต้องถอนฟันออกในที่สุด
5. ปากแห้ง น้ำลายน้อย
เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ เพราะร่างกายผลิตน้ำลายน้อยลง หรืออาจจะเป็นผลข้างเคียงจากการเป็นโรคเบาหวาน หรือการใช้ยารักษาโรคบางชนิด
6. ฟันล้ม ฟันเคลื่อน
เป็นอาการที่พบได้บ่อยในกรณีที่ผู้สูงอายุสูญเสียฟัน แล้วไม่ทำฟันปลอมเข้ามาแทนที่ฟันที่เสียไป ทำให้ฟันข้างๆค่อยๆล้มมาแทนที่
7. มะเร็งในช่องปาก
มักเกิดจากการสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ลักษณะอาการคือ มีรอยโรคสีแดงขาว หรือสีขาวปนแดงในช่องปากคล้ายกับแผลร้อนใน ในบางรายอาจมีก้อนเนื้อบวมโต หรืออาจมีอาการชา ปวด หรือมีเลือดไหลในช่องปากโดยไม่ทราบสาเหตุร่วมด้วย
เทคนิคในการดูแลรักษาสุขภาช่องปากให้แข็งแรงในวัยผู้สูงอายุ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการที่กล่าวมาข้างต้น มีดังนี้
- ควรแปรงฟันให้ครบทุกซี่อย่างเบามือด้วยท่าทางที่ถูกต้อง
- ใช้ไหมขัดฟันในส่วนที่ทำความสะอาดได้ยากอย่างซอกฟัน หลังจากกินอาหารเสร็จทุกครั้ง
- ขูดหินปูน และตรวจสุขภาพฟันและช่องปากทุก ๆ 6 เดือน
- ควรแปรงฟันด้วยขนแปรงที่อ่อนนุ่ม แปรงสีฟันมีขนาดเหมาะมือ และใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
- ใช้ผ้าก็อซพับเป็นแถบขนาดเล็ก ๆ โอบเช็ดฟันด้านที่ติดกับช่องว่างที่ถอนฟัน โดยเช็ดให้ชิดกับขอบเหงือก
- ถ้าหากมีฟันซี่ที่อยู่โดด ๆ แนะนำให้ใช้แปรงกระจุกเดียวทำความสะอาดรอบ ๆ
- ในกรณีที่สูญเสียฟันจนมีช่องว่างระหว่างฟัน ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้ เพราะจะทำให้ฟันล้มฟันเคลื่อนในระยะยาวได้ แนะนำให้ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อวางแผนทำฟันปลอมทดแทนที่เหมาะกับตนเอง
ทั้งนี้ผู้สูงอายุควรเข้ารับการตรวจสุขภาพช่องปากและฟันทุก ๆ 6 เดือน เพื่อให้ทันตแพทย์ช่วยตรวจดูแลสุขภาพช่องปากที่เปลี่ยนแปลงไป เพราะหากปล่อยทิ้งไว้ปัญหาช่องปากเล็กๆน้อยๆ อาจจะลุกลามเป็นปัญหาใหญ่ขึ้นได้ค่ะ
